Tężnie w Ciechocinku

---

Historia

Ciechocińskie tężnie to imponujące dzieło inżynieryjne, które zostało zaprojektowane przez uznanego profesora Akademii Górniczej w Kielcach, Jakuba Graffa. Ich powstanie wiąże się z odkryciem źródeł solanki w drugiej połowie XVIII wieku, chociaż lokalna społeczność zajmowała się pozyskiwaniem i warzeniem soli już od XIII wieku, na mocy nadania przez Konrada I mazowieckiego.

Budowa tężni rozpoczęła się w latach 1824-1828. Obiekt ten składa się z trzech głównych tężni:

1. tężnia nr I, o długości 648 metrów i pojemności wynoszącej od 5000 do 5800 m³,
2. tężnia nr II, która ma 719 metrów długości oraz pojemność rzędu 6000-6300 m³,
3. tężnia nr III, która została wzniesiona w 1859 roku, osiągając długość 333 metrów oraz pojemność około 2900 m³.

Całość konstrukcji opiera się na średnio 7000 wbitych w ziemię dębowych palach, na których umieszczona jest wanna o szerokości 9 m oraz głębokości 1 m. Nad nią znajduje się drewniana konstrukcja z sosnowo-świerkowego drewna, mająca 13 metrów wysokości, która wypełniona jest tarniną, z której spływa solanka. Tężnie zostały zaprojektowane w formie podkowy, a ich łączna długość wynosi 1741,5 metrów, przy zachowanej wysokości 15,8 metrów.

Solanka, charakteryzująca się stężeniem wynoszącym 5,8%, jest pompowana z ujęcia nr 11, znanego jako fontanna Grzybek, z głębokości 414,58 m, i wtłaczana do specjalnych korytek u szczytu tężni. Następnie, solanka przesącza się przez tarninę w kierunku wanny, gdzie następuje proces parowania pod wpływem słońca i wiatru. To z kolei prowadzi do powstania mikroklimatu wzbogaconego w jod, sód, chlor oraz brom, skutkującego stworzeniem naturalnego inhalatorium terapeutycznego.

Tężnie pełnią także kluczową rolę w procesie produkcji soli, w którym następuje stopniowe zwiększanie stężenia solanki. Tężnia nr I osiąga minimalne stężenie na poziomie 9%, podczas gdy tężnia nr III ma 16%, a tężnia nr II aż 30%. To właśnie stąd solanka transportowana jest do warzelni soli — trzeciego etapu tego procesu, gdzie produkowane są sól, szlam, a także ług leczniczy. Cały cykl produkcji zaczyna się od pompowania solanki ze źródła nr 11, czyli fontanny Grzybek.

Tężnie działają również jako ogromny filtr powietrza. W 1996 roku przeprowadzono badania szlamu i soli z tężni, które ujawniły obecność radioaktywnych izotopów cezu (Cs-134 i Cs-137), będących skutkiem katastrofy elektrowni jądrowej w Czarnobylu z 1986 roku. Jednakże, stężenie tych izotopów w produktach nie stanowiło zagrożenia dla zdrowia ludzi.

W 2017 roku zespół tężni wraz z warzelnią soli oraz parkami Tężniowym i Zdrojowym został uhonorowany wpisem na listę Pomników Historii. Dwa lata później, w 2019 roku, Uzdrowisko Ciechocinek uzyskało wsparcie z funduszy europejskich w wysokości 15 milionów złotych na renowację tężni, której całkowity koszt wyniósł 21,6 miliona złotych. Projekt obejmował remont tężni nr 1 (wymiana tarniny), tężni nr 3 (generalny remont z wymianą elementów konstrukcyjnych oraz wzmocnieniem fundamentów) oraz budynku przepompowni solanki. Zajmowano się też poprawą ścieżek i terenu wokół tężni i przepompowni, a także ogrodniczymi pracami w terenie zielonym wraz z instalacją oświetlenia nocnego tężni. Renowację rozpoczęto od tężni nr 3, z ukończeniem prac nad tężnią nr 1 we wrześniu 2020 roku.

---

Oceń: Tężnie w Ciechocinku

---